Kako pravilno orezati jabuku?
Pravilan izgled stabla jabuke u intenzivnom uzgoju mora nalikovati na stablo smreke, dakle konusno. Ogranci, koji nose rodno drvo, moraju biti jači, deblji i duži u donjim etažama, a sve kraći i tanji u gornjim etažama, kako bi se osigurao funkcionalan raspored izmjena energija u krošnji te osvjetljenje čitavog dijela krošnje. Isto je vrlo važno i kod ostavljanja jednogodišnjih grana. U donjoj etaži grane moraju biti jače i duže, 20-50 cm, a u vršnim etažama 10-30 cm.
Rodno drvo jabuke kod najvećeg broja sorata razvija se u razdoblju kroz tri godine. Prve godine grana naraste, druge godine, ako je kod rezidbe grana ostavljena neprikraćena sa zdravim terminalnim cvjetnim pupom, ona po svojoj dužini formira cvjetne pupove, treće godine ona rađa.
Poznata je uzrečica: „Stablo jabuke je onoliko staro koliko je staro rodno drvo na njoj“.
Stoga je od najveće važnosti kod održavanja rodnog drveta u rezidbi voditi brigu da se uvijek na ograncima nalazi dovoljan broj grana, koje se pripremaju za rod u narednoj godini. kao i broj grana koje imaju pupove i donose rod u tekućoj godini. Prikraćivanjem stare rodne grane na pripremnu granu i rodnu granu, omogućuje se da se na ogranku stvori dovoljno energije da se dobije i ona treća grana, koja u tekućoj godini raste.
Ujedno, po bujnosti jednogodišnjih grana najbolje se može procijeniti da li je voćnjak pregnojen dušičnim gnojivima ili podgnojen. Ako su jednogodišnje grane prejake, dužine 50 – 100 cm, voćnjak je pregnojen. Ako su jednogodišnje grane dužne svega 10 – 20 cm, voćnjak treba jače prihraniti dušičnim gnojivima. Najbolja dužina jednogodišnjih grana s kvalitetnim terminalnim cvjetnim pupom, koje se neprikraćene ostavljaju za pripremu rodnog drveta je 20-40 cm. Bez obnove rodnog drveta ono polako prelazi u staro, pršljenasto rodno drvo, sa sve više ožiljaka od rađanja i polaganog rasta te većim udjelom jabuke slabije kvalitete i krupnoće. Za redovitu rodnost najbitnije je da se stablo jabuke uvede u ravnotežu između rasta novih mladica i stvaranja rodnih pupova za narednu godinu.
Jači rez potiče bujnost, slabiji rez potiče rodnost. Uvijek je potrebno pronaći odgovarajuću ravnotežu. Rezidba mora biti vrlo usklađena s gnojidbom i prihranom, pošto se i njima utječe na ravnotežu između rasta i rađanja.
U ljetnim mjesecima na svakom ogranku, koji se nalazi na centralnoj provodnici, treba se nalaziti tri vrste grana. Grana koja raste, grana koja je izrasla protekle godine s dobrim i zdravim terminalnim cvjetnim pupom i koja formira cvjetne pupove te rodna grana s pupovima, koji su ocvali i na kojoj se nalaze jabuke. Izrođena grana se u slijedećim godinama prikraćuje na novu pripremljenu granu, a samim kraćenjem (uz adekvatnu gnojidbu) izaziva se i rast novih grana, koje će se kroz naredne dvije godine pripremati za rod. Dakle, obnova rodne grane traje tri godine. Izuzetno je važno znati da se kod svake rezidbe treba razmišljati o obnovi, rasporedu, smještaju i kvaliteti rodnih grana za tri godine unaprijed.
Ako se na taj način obavlja redovita obnova rodnog drveta na jabuci, puno je veći udio i prve klase jabuke. Na starijim rodnim granama i izrođenom pršljenastom drvetu, bez obnove ubrzo opada kvaliteta i krupnoća plodova. Današnja intenzivna proizvodnja ne može si dozvoliti da se na stablu nalazi 30 – 50 % jabuka koje nisu prva klasa, dok su istovremeno svi troškovi bazirani na udjelu od 80 – 90 % prve klase jabuka.
Naravno, sve bujne grane koje rastu vertikalno, tzv. vodopije, treba uklanjati u potpunosti do njihove osnove ili se obrezuju spiralno prema vrhu krošnje, tako se rezidbom ostavljaju neprikraćene sve slabije i slabije grane. Razlog je što je jabuka akropetalna vrsta, koja ima najjaču vegetaciju na vrhovima krošnje. Ostavljanjem položenijih, umjereno jakih neprikraćenih grana u osnovi i slabijih neprikraćenih grana u vršnim etažama može se kontrolirati i bujnost i rodnost, kao i vršno osvjetljenje, a time i koloracija plodova jabuke. Sve uspravno rastuće grane tzv. vodopije vade se do osnove. One su se trebale zapravo još tijekom protekle vegetacije ručno oplijeviti ili u cijelosti odrezati.
Najveća greška, koja se može napraviti kod rezidbe jabuke, je jače prikraćivanje prebujne jednogodišnje grane, naročito kod triploidnih i bujnih sorata, što se često radi zbog nesmetanog prohoda mehanizacije. Tada se na njoj ne razviju rodni pupovi već nove jednogodišnje grane. Općenito važi da ostavljanjem neprikraćene grane na njoj se uzgajaju rodni pupovi, dok se na prikraćenim granama zapravo uzgajaju samo nove grane.
Prilikom rezidbe treba se paziti da svaki rez bude obavljen kako treba, da se ne prikraćuje na tzv. čepove ili da se višegodišnja grana kod vraćanja na mlađu granu prikrati tik do iste, kako bi rane mogle uredno zarastati. U protivnom se na ranama i tzv. „čepovima“ počinju naseljavati krvave uši, koje, ako se radi istovremeno još i o prebujnom voćnjaku, počinju biti iz godine u godinu sve veći i veći problem.
Crtež 2.:
2019.godine: Rast mlade jednogodišnje grane, koja mora završiti sa zdravim terminalnim cvjetnim pupom.
2020.: Iz terminalnog pupa dobivaju se plodovi i kratki rast 1-3 novih mladica, dok se na donjem dijelu formiraju cvjetni pupovi.
2021.godine: Rodna grana, koja donosi rod prve klase plodova i novi rast jednogodišnjih grana od kojih će jedna od najbližih ogranku – provodnici, ponovno poslužiti za obnovu rodnog drveta.
Autor teksta i ilustracija: Adrian Horvat. dipl. ing. agr.
0 komentara
Napišite komentar